Tất cả thông tin về kiểm soát cholesterol

Tìm hiểu về cholesterol

Cholesterol là một loại chất béo (lipid) có trong máu. Cơ thể quý vị tạo ra cholesterol ở gan. Quý vị cũng có thể hấp thụ chất này từ một số loại thực phẩm. Cơ thể quý vị cần một ít cholesterol để có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, quá nhiều cholesterol có thể khiến nó tích tụ trong mạch máu và biến thành mảng bám.

Mảng bám là một mảng chất béo. Theo thời gian, mảng bám có thể làm hẹp và làm cứng mạch máu. Tình trạng này làm giảm hoặc ngăn chặn lưu lượng máu trong các mạch máu này. Vấn đề này được gọi là xơ vữa động mạch. Nó làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và các vấn đề sức khỏe khác. Cholesterol trong máu cao là yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch.

Các loại lipid trong máu của quý vị

Máu của quý vị có 3 loại chất béo chính (lipid):

• LDL (lipoprotein tỷ trọng thấp). Đây được gọi là cholesterol xấu. Chất này chủ yếu vận chuyển cholesterol đến các tế bào cơ thể. LDL dư thừa sẽ tích tụ trên thành động mạch. Vấn đề này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

• HDL (lipoprotein tỷ trọng cao). Đây được gọi là cholesterol tốt. Lớp vỏ protein này thu thập lượng cholesterol dư thừa mà LDL để lại trên thành mạch máu. Đó là lý do tại sao nồng độ HDL cao có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

• Triglyceride. Cơ thể quý vị sử dụng dạng chất béo này để dự trữ năng lượng. Giống như cholesterol LDL, chất béo này có thể gây tích tụ mảng bám trong mạch máu.

Xét nghiệm cholesterol

Quý vị có thể biết được lượng lipid trong máu của quý vị bằng cách xét nghiệm máu. Quý vị có thể cần phải nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm này. Quý vị có thể cần kiểm tra mức cholesterol theo định kỳ. Việc này nhằm kiểm tra xem quý vị có đạt được mục tiêu cholesterol hay không. Hãy chắc chắn rằng quý vị biết tần suất cần phải xét nghiệm.

Tìm hiểu về nguy cơ sức khỏe của quý vị

Ngoài mức LDL, các yếu tố khác cũng có thể khiến quý vị có nguy cơ cao bị xơ vữa động mạch. Các yếu tố này bao gồm:

• Bệnh tiểu đường

• Hút thuốc

• Huyết áp cao

• Thiếu tập thể dục

• Béo phì

• Các thành viên gia đình mắc bệnh tim sớm (nam dưới 55 tuổi và nữ dưới 65 tuổi)

• Hội chứng chuyển hóa

• Bệnh thận mạn tính

• Các tình trạng viêm mạn tính, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp

• Mãn kinh trước 40 tuổi

• Tiền sử mắc các bệnh liên quan đến thai kỳ, chẳng hạn như tiền sản giật

• Dân tộc (ví dụ: từ Nam Á)

Điều quan trọng nữa là phải cân nhắc đến tuổi tác và tiền sử sức khỏe của quý vị. Nói chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe về nguy cơ bị bệnh tim của quý vị và mục tiêu điều trị của quý vị. Hãy đảm bảo rằng quý vị hiểu rõ lý do tại sao những mục tiêu này dựa trên tiền sử sức khỏe của quý vị và tiền sử bệnh tim hoặc cholesterol cao của gia đình quý vị.

Thuốc kiểm soát cholesterol

Một số người có thể cần dùng thuốc để kiểm soát lượng cholesterol. Việc này có thể giúp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Có một số loại thuốc. Mỗi loại kiểm soát cholesterol theo cách khác nhau. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe sẽ kê đơn loại thuốc phù hợp nhất cho quý vị. Quý vị có thể cần dùng nhiều hơn 1 loại thuốc để đạt được mục tiêu về cholesterol. Hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe về bất kỳ tác dụng phụ nào mà thuốc của quý vị có thể gây ra. Hãy cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị biết nếu quý vị có bất kỳ tác dụng phụ nào.

Các loại thuốc chính là:

• Nhóm statin. Người ta cho rằng nhóm thuốc này là tốt nhất để làm giảm cholesterol. Thuốc thực hiện điều này bằng cách ngăn không cho cơ thể quý vị sản sinh ra cholesterol. Sau đó, thuốc này sẽ thông tin cho gan về việc loại bỏ cholesterol ra khỏi máu. Quá trình này làm giảm LDL cholesterol. Thuốc thậm chí có thể loại bỏ cholesterol ra khỏi mảng bám. Lợi ích: Nhóm statin làm giảm cholesterol LDL. Thuốc này làm tăng nhẹ cholesterol HDL và giảm triglyceride.

• Thuốc ức chế hấp thu cholesterol có chọn lọc. Những thuốc này ngăn cơ thể quý vị hấp thụ cholesterol từ thức ăn. Thuốc này có thể được kê đơn để sử dụng đơn độc. Hoặc quý vị có thể dùng thuốc này với một loại statin. Lợi ích: Những loại thuốc này làm giảm cholesterol LDL. Thuốc này làm tăng nhẹ cholesterol HDL và giảm triglyceride.

• Resins. Resins giúp quý vị loại bỏ cholesterol qua ruột non. Thuốc có tác dụng bằng cách gắn kết với mật. Mật là một chất giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn. Cơ thể quý vị sử dụng cholesterol để tạo mật. Thông thường, phần lớn mật được cơ thể hấp thụ trong quá trình tiêu hóa. Nhưng khi mật gắn kết với resin, nó sẽ bị loại khỏi cơ thể. Vì vậy, cơ thể phải tạo ra nhiều mật hơn. Để làm điều này, cơ thể hấp thụ nhiều cholesterol hơn từ máu. Lợi ích: Resins làm giảm LDL cholesterol.

• Fibrates (dẫn xuất axit sợi). Đây là những chất tốt nhất có tác dụng làm giảm lượng triglyceride mà cơ thể tạo ra. Thuốc không có tác dụng hiệu quả trong việc làm giảm LDL. Lợi ích: Fibrate làm giảm triglyceride. Thuốc làm tăng cholesterol HDL.

• Niacin (axit nicotinic). Niacin (vitamin B-3) làm hạn chế khả năng tạo mỡ trong máu của gan. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng niacin không kê đơn để điều trị các vấn đề về cholesterol vì loại thuốc này có thể không được FDA quản lý. Lợi ích: Niacin làm tăng cholesterol HDL. Thuốc làm giảm triglyceride và LDL cholesterol.

• Axit béo Omega-3. Những chất này làm giảm lượng triglyceride mà cơ thể tạo ra. Chất này giúp loại bỏ các lipid này khỏi máu. Axit béo Omega-3 có trong nhiều loại thực phẩm. Các thực phẩm này bao gồm cá hồi và các loại cá dầu khác và quả óc chó. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị có thể kê đơn các axit béo này ở dạng viên nang. Lợi ích: Omega-3s làm giảm triglyceride. (Lưu ý: Chất này có thể làm tăng cholesterol LDL ở một số bệnh nhân.) 

• Thuốc ức chế PCSK9. Những loại thuốc này làm giảm mức cholesterol LDL. Các thuốc này có tác dụng này bằng cách phân hủy các chất hóa học trong gan có tác dụng kiểm soát việc tạo ra cholesterol LDL. Những loại thuốc này được dùng bằng cách tiêm. Các thuốc này thường được sử dụng cho những người có tình trạng cholesterol cao di truyền. Đây được gọi là tăng cholesterol máu có tính chất gia đình. Lợi ích: Thuốc này có tác dụng đối với những người gặp khó khăn trong việc kiểm soát cholesterol khi dùng các loại thuốc khác.

Dùng thuốc của quý vị

Dùng thuốc chính xác theo hướng dẫn. Việc này sẽ giúp thuốc có tác dụng tốt nhất. Sau đây là những lời khuyên khi dùng thuốc điều trị cholesterol:

• Hãy cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị biết nếu quý vị đang mang thai hoặc đang cho con bú. Thực hiện việc này trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào làm giảm cholesterol. 

• Biết khi nào dùng và cách dùng thuốc. Một số loại thuốc có thể cần phải dùng lúc no. Những loại thuốc khác có thể cần phải uống lúc đói hoặc vào một thời điểm nhất định trong ngày.

• Bám sát lịch trình. Thử những cách sau:

  • Đừng bỏ liều hoặc ngừng dùng thuốc. Điều này rất quan trọng ngay cả khi quý vị cảm thấy đỡ hơn hoặc nếu các con số về mức cholesterol của quý vị cải thiện.

  • Thiết lập những thứ giúp quý vị ghi nhớ. Ví dụ: đưa việc uống thuốc vào thói quen hàng ngày của quý vị. Dùng thuốc khi quý vị thức dậy vào buổi sáng hoặc trước khi đi ngủ vào buổi tối.

  • Theo dõi những gì quý vị dùng. Quý vị có thể dùng một vài loại thuốc khác nhau. Nếu vậy, một danh sách hoặc biểu đồ có thể giúp quý vị uống đúng loại thuốc vào đúng thời điểm. Sử dụng hộp thuốc có ngày trong tuần hoặc thời gian trong ngày để theo dõi.

• Ngăn ngừa tương tác thuốc. Một số loại thuốc và thực phẩm chức năng có thể tương tác với nhau. Điều này có nghĩa là các thuốc này ảnh hưởng đến cách tác dụng của các loại thuốc khác khi dùng cùng nhau. Hãy chắc chắn việc nói với chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị về tất cả các loại thuốc khác mà quý vị dùng. Việc này bao gồm cả các loại vitamin, thảo dược và thuốc không kê đơn.

• Biết cách đối phó với các tác dụng phụ. Nhiều người có tác dụng phụ khi lần đầu tiên họ bắt đầu dùng thuốc. Đây là những triệu chứng như nhức đầu, đau cơ và đau dạ dày. Tác dụng phụ sẽ hết trong vài tuần. Hãy cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị biết về bất kỳ tác dụng phụ nào mà quý vị có. Một số tác dụng phụ bao gồm vàng mắt, mờ mắt và khó thở. Nếu các tác dụng phụ này xảy ra, hãy gọi ngay cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị.

Điều trị bằng lối sống lành mạnh

Điều trị cholesterol cao bao gồm thay đổi lối sống. Một lối sống lành mạnh là một phần quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị sẽ giúp quý vị thay đổi lối sống của quý vị nếu cần. Những việc quý vị có thể cần làm là:

Chế độ ăn

Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị sẽ cho quý vị biết những thay đổi mà quý vị có thể cần phải thực hiện đối với chế độ ăn uống của quý vị. Quý vị có thể cần gặp chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký để được trợ giúp. Quý vị có thể được yêu cầu:

• Ăn ít thịt có chất béo bão hòa và cholesterol hơn

• Ăn ít natri (muối) hơn, đặc biệt là nếu quý vị bị huyết áp cao

• Ăn nhiều rau và trái cây tươi hơn

• Ăn protein nạc, như cá, gà và gà tây, đậu và đậu Hà Lan

• Ăn ít thịt chế biến sẵn hơn, như thịt deli, xúc xích và pepperoni

• Chọn sữa ít béo, sữa chua và pho mát

• Sử dụng dầu thực vật và dầu từ các loại hạt thay vì bơ, mỡ trừu hoặc bơ thực vật

• Hạn chế đồ ngọt và thực phẩm đóng gói, như khoai tây chiên, bánh quy và thực phẩm nướng

• Ăn bên ngoài ít hơn và không ăn thức ăn nhanh

Hoạt động thể chất

Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị có thể khuyên quý vị hoạt động tích cực hơn. Tập thể dục giúp tăng cholesterol HDL tốt của cơ thể quý vị. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị có thể khuyên quý vị tập thể dục từ mức vừa đến mạnh trong ít nhất 40 phút mỗi ngày, 3 ngày đến 4 ngày mỗi tuần. Số lượng buổi tập có thể thay đổi tùy thuộc vào sức khỏe của quý vị. Một số ví dụ về việc này là:

• Đi bộ với tốc độ nhanh, khoảng 3 dặm đến 4 dặm mỗi giờ

• Chạy bộ hoặc chạy bộ

• Đi xe đạp hoặc xe đạp tĩnh

• Bơi hoặc thể dục nhịp điệu dưới nước

• Khiêu vũ

• Đi bộ đường dài

• Võ thuật

• Quần vợt

Nếu quý vị đã không tập thể dục trong một thời gian, hãy bắt đầu từ từ và tăng dần.

Kiểm soát cân nặng

Nếu quý vị thừa cân hoặc béo phì, chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể yêu cầu quý vị giảm cân và giảm BMI (chỉ số khối cơ thể). Thay đổi chế độ ăn uống và tập thể dục nhiều hơn có thể hiệu quả. Kiểm soát số lượng calo quý vị ăn là cách tốt nhất để giảm cân.

Hút thuốc

Nếu quý vị hút thuốc, hãy tìm trợ giúp để bỏ thuốc ngay bây giờ. Hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe về các loại thuốc có thể giúp quý vị chống lại cơn thèm thuốc. Ghi danh vào một chương trình cai thuốc lá. Việc này có thể cải thiện cơ hội thành công của quý vị.

Căng thẳng

Tìm hiểu các cách để giúp quý vị đối phó với căng thẳng trong gia đình và cuộc sống công việc. Dưới đây là một số ý tưởng:

• Tham gia một lớp yoga. Quý vị có thể tìm thấy các lớp học gần đó hoặc trực tuyến.

• Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục giúp tâm trí quý vị giải quyết các vấn đề. Nó giúp giải phóng căng thẳng trong cơ của quý vị.

• Hít thở sâu. Dành vài phút vài lần mỗi ngày để ngồi yên và hít thở. Tập trung vào không khí đi vào và ra khỏi cơ thể quý vị.

• Nói chuyện với những người thân yêu. Dành vài phút mỗi ngày để kết nối với những người khiến quý vị cảm thấy được hỗ trợ.