Wszystko o kontroli cholesterolu

Informacje dotyczące cholesterolu

Cholesterol to rodzaj tłuszczu (lipidu), który jest transportowany we krwi. Organizm wytwarza cholesterol w wątrobie. Jest on również uzyskiwany z niektórych pokarmów. Organizm potrzebuje pewnej ilości cholesterolu, aby utrzymać dobre zdrowie. Jednak zbyt duża ilość cholesterolu może spowodować jego gromadzenie się w naczyniach krwionośnych, gdzie przekształca się w blaszkę miażdżycową.

Blaszka miażdżycowa jest substancją tłuszczową. Z czasem blaszka miażdżycowa może zawężać naczynia krwionośne i powodować ich twardnienie. Zmniejsza to lub blokuje przepływ krwi w tych naczyniach. Stan ten jest określany jako miażdżyca. Zwiększa on ryzyko zawału serca, udaru mózgu i innych problemów zdrowotnych. Wysoki poziom cholesterolu we krwi jest czynnikiem ryzyka miażdżycy.

Rodzaje lipidów we krwi

Krew zawiera 3 główne tłuszcze (lipidy):

• LDL (lipoproteina o niskiej gęstości). Jest on określany jako zły cholesterol. Głównie dostarcza cholesterol do komórek organizmu. Nadmiar LDL nagromadzi się na ścianach tętnic. Zwiększa to ryzyko wystąpienia choroby serca i udaru mózgu.

• HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości). Jest on określany jako dobry cholesterol. Ta osłona białkowa zbiera nadmiar cholesterolu, który LDL pozostawił na ścianach naczyń krwionośnych. Z tego powodu wysoki poziom HDL może obniżać ryzyko chorób serca i udaru mózgu.

• Trójglicerydy.Organizm wykorzystuje tę formę tłuszczu do przechowywania energii. Tak jak cholesterol LDL, tłuszcz ten może powodować narastanie blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych.

Badanie stężenia cholesterolu

Poziom lipidów we krwi można sprawdzić, wykonując badanie krwi. Przed wykonaniem tego badania może być konieczne powstrzymanie się od jedzenia (bycie na czczo). Może być konieczne regularne sprawdzenie stężenia cholesterolu. Ma to na celu sprawdzenie, czy spełniane są cele dotyczące cholesterolu. Upewnij się, że wiesz, jak często należy poddawać się badaniom.

Informacje dotyczące zagrożeń dla zdrowia

Również inne czynniki oprócz poziomu LDL mogą powodować wysokie ryzyko rozwoju miażdżycy. Są to między innymi:

• Cukrzyca

• Palenie tytoniu

• Wysokie ciśnienie krwi

• Brak aktywności fizycznej

• Otyłość

• Występowanie wczesnej choroby serca u członków rodziny (u mężczyzn poniżej 55. roku życia i u kobiet poniżej 65. roku życia)

• Zespół metaboliczny

• Przewlekła choroba nerek

• Przewlekłe stany zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów

• Menopauza przed 40. rokiem życia

• Stwierdzone w wywiadzie choroby związane z ciążą, takie jak stan przedrzucawkowy

• Pochodzenie etniczne (na przykład z Azji Południowej)

Ważne jest również, aby wziąć pod uwagę swój wiek i historię chorób. Należy porozmawiać ze swoim lekarzem na temat osobistego ryzyka chorób serca i celów leczenia. Upewnij się, że rozumiesz, dlaczego cele te opierają się na Twojej historii chorób oraz występowaniu chorób serca lub wysokiego stężenia cholesterolu w Twojej rodzinie.

Leki kontrolujące stężenie cholesterolu

Niektóre osoby mogą wymagać przyjmowania leków w celu kontrolowania stężenia cholesterolu. Może to pomóc w zapobieganiu zawałowi serca lub udarowi mózgu. Istnieje kilka rodzajów leków. Każdy rodzaj kontroluje poziom cholesterolu w inny sposób. Lekarz przepisze rodzaj, który będzie najlepszy w konkretnej sytuacji. Być może będzie konieczne przyjmowanie więcej niż 1 leku, aby osiągnąć cele związane z cholesterolem. Proszę zapytać swojego lekarza o wszelkie skutki uboczne, jakie mogą spowodować przyjmowane leki. W razie wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych należy powiadomić lekarza.

Podstawowe rodzaje leków to:

• Statyny. Uważa się, że są one najlepsze w obniżaniu stężenia cholesterolu. Robią to, powstrzymując organizm przed wytwarzaniem cholesterolu. Jest to informacja dla wątroby, która rozpoczyna usuwanie cholesterolu z krwi. Powoduje to obniżenie stężenia cholesterolu LDL. Może nawet usuwać cholesterol z blaszki miażdżycowej. Korzyści: Statyny obniżają poziom cholesterolu LDL. Nieznacznie podwyższają poziom cholesterolu HDL i obniżają poziom trójglicerydów.

• Selektywne inhibitory absorpcji cholesterolu.Zapobiegają one wchłanianiu cholesterolu z pokarmu. Mogą zostać przepisane do stosowania w monoterapii. Można też przyjmować je ze statynami. Korzyści: Leki te obniżają poziom cholesterolu LDL. Nieznacznie podwyższają poziom cholesterolu HDL i obniżają poziom trójglicerydów.

• Żywice. Żywice pomagają pozbywać się cholesterolu przez jelita. Działają poprzez wiązanie się z żółcią. Żółć to substancja, która pomaga organizmowi trawić pokarm. Organizm wykorzystuje cholesterol do wytwarzania żółci. Zazwyczaj większość żółci jest wchłaniana przez organizm podczas trawienia. Jednak gdy żółć wiąże się z żywicą, jest usuwana z organizmu. W związku z tym organizm musi wytwarzać więcej żółci. W tym celu organizm pobiera więcej cholesterolu z krwi. Korzyści: Żywice obniżają poziom cholesterolu LDL.

• Fibraty (pochodne kwasu fibrynowego).Te leki działają najlepiej, jeśli chodzi o ograniczenie wytwarzanie trójglicerydów przez organizm. Nie działają dobrze w zakresie obniżania LDL. Korzyści: Fibraty obniżają poziom trójglicerydów. Podwyższają stężenie cholesterolu HDL.

• Niacyna (kwas nikotynowy).Niacyna (witamina B3) ogranicza zdolność wątroby do wytwarzania tłuszczów występujących we krwi. Przed zastosowaniem niacyny dostępnej bez recepty w przypadku problemów z cholesterolem należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ może ona nie podlegać regulacjom FDA. Korzyści: Niacyna podnosi stężenie cholesterolu HDL. Obniża poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL.

• Kwasy tłuszczowe omega-3. Zmniejszają one ilość trójglicerydów wytwarzanych przez organizm. Pomagają one usuwać te lipidy z krwi. Kwasy tłuszczowe omega-3 występują w wielu pokarmach. Należą do nich łosoś i innych tłuste ryby oraz orzechy włoskie. Lekarz może przepisać te kwasy tłuszczowe w postaci kapsułek. Korzyści: Kwasy omega-3 obniżają poziom trójglicerydów. (Uwaga: u niektórych pacjentów mogą one zwiększać stężenie cholesterolu LDL). 

• Inhibitory PCSK9. Leki te obniżają poziom cholesterolu LDL. Robią to, rozkładając obecne w wątrobie substancje chemiczne, które kontrolują wytwarzanie cholesterolu LDL. Leki te są podawane we wstrzyknięciach. Są one często stosowane u osób z dziedziczną postacią wysokiego poziomu cholesterolu. Nosi ona nazwę hipercholesterolemii rodzinnej. Korzyści: Ten lek pomaga osobom, które mają trudności z kontrolowaniem stężenia cholesterolu za pomocą innych leków.

Przyjmowanie leków

Lek należy przyjmować ściśle według zaleceń. Pomoże to uzyskać najlepsze działanie. Oto wskazówki dotyczące przyjmowania leków na cholesterol:

• Należy poinformować swojego lekarza o ciąży lub karmieniu piersią. Należy to zrobić przed przyjęciem jakichkolwiek leków na cholesterol. 

• Należy wiedzieć, kiedy i jak przyjmować lek. Niektóre leki należy przyjmować z jedzeniem. Inne leki mogą wymagać przyjmowania na pusty żołądek lub o określonej porze dnia.

• Trzymaj się harmonogramu.Spróbuj następujących rzeczy:

  • Nie należy pomijać dawek ani przerywać przyjmowania leku. Jest to ważne nawet w przypadku poprawy samopoczucia lub poprawy stężenia cholesterolu.

  • Wykorzystaj metody, które pomogą w pamiętaniu o lekach. Na przykład włącz leki do codziennego rozkładu zajęć. Przyjmuj lek rano po wstaniu lub wieczorem przy kładzeniu się spać.

  • Należy kontrolować przyjmowane leki. Może być konieczne przyjmowanie kilku różnych leków. W takim przypadku lista lub tabela mogą pomóc w przyjmowaniu odpowiednich tabletek we właściwym czasie. Użyj pudełka na tabletki z dniami tygodnia lub porami dnia, aby kontrolować przyjmowanie.

• Zapobiegaj interakcjom leków.Niektóre leki i suplementy mogą wchodzić we wzajemne interakcje. Oznacza to, że wpływają one na działanie innych leków przyjmowanych jednocześnie. Należy koniecznie poinformować lekarza o wszystkich innych przyjmowanych lekach. Obejmuje to witaminy, zioła i leki dostępne bez recepty.

• Należy wiedzieć, jak radzić sobie ze skutkami ubocznymi.U wielu osób występują skutki uboczne po rozpoczęciu przyjmowania leku. Są to takie problemy jak bóle głowy, bóle mięśni i dolegliwości żołądkowe. Skutki uboczne powinny ustąpić po kilku tygodniach. Należy poinformować lekarza o wszelkich występujących skutkach ubocznych. Niektóre skutki uboczne to zażółcenie oczu, niewyraźne widzenie i trudności z oddychaniem. W przypadku wystąpienia takich objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Leczenie przez zdrowy tryb życia

Leczenie wysokiego poziomu cholesterolu obejmuje zmiany trybu życia. Zdrowy tryb życia jest ważnym elementem zapobiegania chorobom serca i udarowi mózgu. W razie potrzeby lekarz pomoże we wprowadzeniu zmian w stylu życia. Do spraw, nad którymi można pracować, należą:

Dieta

Lekarz poinformuje Cię, jakie zmiany w diecie mogą być konieczne. Być może będzie potrzebna konsultacja z wykwalifikowanym dietetykiem w celu uzyskania pomoc. Możliwe zalecenia to:

• Jedz mniej mięsa, które zawiera tłuszcze nasycone i cholesterol

• Jedz mniej sodu (soli), zwłaszcza jeśli masz wysokie ciśnienie krwi

• Jedz więcej świeżych warzyw i owoców

• Jedz chude białko, takie jak ryby, kurczak i indyk, fasola i groszek

• Jedz mniej przetworzonego mięsa, takiego jak wędliny, kiełbasa i pepperoni

• Wybieraj mleko, jogurty i sery o niskiej zawartości tłuszczu

• Używaj olejów roślinnych i olejów z orzechów zamiast masła, tłuszczu cukierniczego lub margaryny

• Ograniczaj spożywanie słodyczy i dań gotowych, takich jak chipsy, ciastka i wypieki

• Jedz rzadziej poza domem i nie wybieraj fast foodów

Aktywność fizyczna

Lekarz może zalecić bardziej aktywny tryb życia. Ćwiczenia pomagają w zwiększeniu stężenia cholesterolu HDL w organizmie. Lekarz może zalecić wykonywanie ćwiczeń, od umiarkowanych do intensywnych, przez co najmniej 40 minut każdego dnia, 3 do 4 dni w tygodniu. Ilość ta może się różnić w zależności od stanu zdrowia. Niektóre przykłady to:

• Szybki marsz, około 3 do 4 mil na godzinę

• Jogging lub bieganie

• Jazda na rowerze lub rowerze stacjonarnym

• Pływanie lub aerobik wodny

• Taniec

• Piesze wycieczki

• Sztuki walki

• Tenis

Jeśli od dawna nie ćwiczyłeś, zacznij powoli i stopniowo zwiększaj ilość ruchu.

Kontrola masy ciała

W przypadku nadwagi lub otyłości lekarz może zalecić zmniejszenie masy ciała i obniżenie wskaźnika masy ciała (BMI). Zmiana diety i zwiększenie aktywności fizycznej może pomóc. Kontrolowanie liczby spożywanych kalorii jest najlepszym sposobem na zmniejszenie masy ciała.

Palenie tytoniu

Jeśli palisz, poproś o pomoc, aby teraz rzucić palenie. Zapytaj swojego lekarza o leki, które mogą pomóc Ci w walce z głodem nikotynowym. Weź udział w programie rzucania palenia. Może to zwiększyć szanse na sukces.

Stres

Dowiedz się, jak radzić sobie ze stresem w domu i życiu zawodowym. Oto kilka pomysłów:

• Weź udział w zajęciach jogi. Możesz znaleźć zajęcia w pobliżu lub online.

• Regularnie ćwicz. Ćwiczenia pomagają umysłowi pozbyć się problemów. Pomaga to usunąć napięcie mięśni.

• Oddychaj głęboko. Poświęć kilka minut kilka razy dziennie, aby spokojnie usiąść i oddychać. Skoncentruj się na powietrzu wchodzącym do ciała i wychodzącym z niego.

• Rozmawiaj z bliskimi. Każdego dnia poświęć kilka minut na kontakt z osobami, które sprawiają, że odczuwasz wsparcie.